ناوچەدابرێنراوەکان لە دیدگاو ستراتیژی یەکێتی نیشتیمانی کوردستاندا

 بەهۆی جێبەجێنەکردنی ماددەی ١٤٠  دەستوری عيراقی یەوە،لەئێستادا باشوری کوردستان لەڕووی ئیدارییەوە لە دوو بەشی سەرەکی پێکدێت.

بەشی یەکەم :هەرێمی کوردستان، کەلە چوار پارێزگا پێکدێت و پایتەختەکەی شاری هەولێرە.
بەشی دووەم: ناوچە دابرێنراوەکانە کەبەهەمان شێوە دەکەوێتە سنوری هەرچوار پارێزگای (کەرکوک، نەینەوا،  سەلاح الدین، دیالە)،  شاری کەرکوک بەهۆی هەڵکەوتەی جۆگرافی وپێگەی مێژووی وئابووری و سیاسی یەوە، بە پایتەختی ناوچە دابڕێنراوەکانی کوردستان وێنادەکرێت.
یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان  هەرلەسەرەتای دامەزراندنیەوە ڕەگێکی قوڵ و پەیوەندییەکی  پتەوی هەبووەو هەیە لەگەڵ هاوڵاتیان و سەرجەم چین و توێژەکانی کەرکوک و ناوچەدابرێنراوەکان بەگشتی. لەسەردەمی شوڕشی نوێ وخەباتی چەکداریدا یەکێتی لەهەموو وێستگە جیاوازەکانی خەباتی سەخت و دژواری ئەوناوچانەدا لەلایەکەوە پشتی بە کۆمەڵانی خەڵکی ناوچەکە بەستووە،  لەلایەکی دیکەوە  لەهەموو قوناغەکانی خەباتی پێشمەرگایەتیدا بەخوێنی  گەشی قارەمانەکانی خۆی، ناسنامەی  کوردستانی بوونی ئەو ناوچانەی سەلماندووە و هێزو ئیرادەی خەبات وسەرکەوتنی  بەخشیوە بەجەماوەری ناوچەکە.

 لەقوناغی دوای   پرۆسەی ئازادی عيراق و ڕوخانی رژێمی بەعسیش کە شێوازی خەباتی چەکداری گۆردرا بۆ خەباتی پەرلەمانی دیموکراتی، یاسایی، ململانێی  فرەحزبی و گەیشتن بەدەسەڵات لەڕێی پرۆسەی هەڵبژاردن و سندوقەکانی  دەنگدانەوە، یەکێتی  بەدیدگا و ستراتیژیەکی واقیع بینانە و نەگۆرو شەفافەوە ،هەوڵی چارەسەرکردنی کێشەی کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکانی دیکەی داوە، ئەویش چەسپاندنی مەبدەئی یەکتر قبوڵکردن و پێکەوەژیانی ئاشتیانەی پێکهاتەکانی ناوچەکە، هەوڵدان بۆجێبەجێکردنی بڕگەکانی ماددەی ١٤٠ی دەستوری عیراقی وهێنانەکایەی چارەسەرکردنێکی ریشەییانە بۆ ناوچە دابڕێنراوەکانی کوردستان،   دورکەوتنەوەلە بیری توندڕەوی و خۆسەپێنی پێکهاتەیەک بەسەر پێکهاتەکانی دیکەی سنوری ناوچەدابرێنراوەکان، بەشداریكردن لە ئیدارە خۆجێییەکانی ناوچەکە و دابەشکردنی پۆستەکان لەسەربنەمای هاوسەنگی وتەوافوقی سیاسی و نیشتیمانی، بەڕەچاوکردنی رێژەی دەنگ و کورسییەکانی هەرلایەن و پێکهاتەیەکی ناوچەکە،بنەماو بناغەی ئەم سیاسەتە لەسەر دەستی سەرۆک مامجەلال داڕێژراوە و گەشەی کردووە.

ئەم دیدگاوسیاسەت وستراتیژیە نەگۆرو رۆشنەی یەکێتی بەرامبەر بە ناوچەدابرێنراوەکان وایکردووە کە لەهەموو هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی پارێزگاکان و ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقدا ، یەکێتی وەکو هێزی یەکەم لەسەر ئاستی هێزە عیراقی و کوردستانییەکان لە ناوچە دابرێنراوەکان متمانەی زۆرترین دەنگدەری ناوچەکە بەدەست بێنێت وببێتە هێزی یەکەم، هەروەک بتوانێت لەسنوری  پارێزگای   کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکانی سنوری پارێزگای نەینەواو سەلاحەدین و دیالە وەک تاکە لایەنی کوردستانی  کورسی پەرلەمان بەدەست بێنێت.

نهێنی بەدەست هێنانی ئەم متمانەیەش بۆ هەڵوێست و سیاسەتی نەگۆرو واقعبینانەی یەکێتی دەگەڕێتەوە، کە دورلە دروشمی بریقەداری عاتفی، هەمیشە بۆچارەسەرکردنی کێشەکان پشت بە دەستوری عیراقی و گرتنەبەری رێگای دانوستان  دەبەستێت، تاکە رێگاش بۆفەراهەمکردنی کەشێکی سەقامگیری سیاسی و ئیداری و ئەمنی و خزمەتگوزاری لەکەرکوک وناوچەکانی دیکە و گۆڕینی واقیعی ئێستاو کۆتایهێنان بەدەسەڵاتی پارێزگاری سەپێنراوی کەرکوک پشتبەستنە بەو سیاسەتە .
هەرلەم چوارچێوەشدا چاوەڕواندەکرێت جەماوەری کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکانی دیکە لەپێناو سەقامگیری و هێنانەکایەی ئیدارەیەکی خزمەتگوزار بەشێوەیەکی فراوان پێشوازی لەهەمان سیاسەتی نەگۆڕی یەکێتی بکەن کە بەبەردەوامی سەرۆک بافڵ و سەرکردایەتی یەکێتی دوپاتی دەکەنەوە.

لطیف نێروەیی
ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتمانی کوردستان